Angst

Elke dinsdag fiets ik langs Lagoa, het meer in het midden van Rio, op weg naar het appartement waar ik Engelse les geef. Elke keer geniet ik van het uitzicht. Vorige week ook weer op de weg terug. Het was donker, dus alle lichtjes werden weerkaatst door het water, de silhouetten van de bergen op de achtergrond. De volgende dag kwam ik erachter dat een uur later, op diezelfde plek, er een man van 57 is neergestoken en overleden. Alleen om een fiets te stelen.

Wanneer ik mensen vertelde dat ik naar Rio zou verhuizen, kreeg ik standaard de vraag of het niet gevaarlijk was. Ja, maar Rotterdam ook, grapte ik wel eens terug. En ik moet eerlijk zeggen dat tot vorige week ik me ook niet onveilig heb gevoeld. In vijf keer dat ik hier eerder op vakantie ben geweest en de vier maanden dat ik hier nu woon, is me nog nooit wat overkomen. Nu is me alsnog niets overkomen, maar het is in een keer een stuk dichterbij gekomen.

Vrienden en familie van Pedro vragen zich wel eens hardop af of ze niet naar Europa zouden moeten verhuizen. Beter en goedkoper onderwijs en minder geweld op straat. Nu houden ze hier wel van overdrijven. Een tijdje geleden ging ik een drankje doen met Pedro en zijn vrienden en er kwamen allerlei verhalen over overvallen boven tafel. Het klonk bijna alsof je op elke hoek van de straat beroofd kon worden. Toen ik vroeg of het iemand wel eens overkomen was, zeiden ze eigenlijk allemaal nee. Pedro is een aantal jaar geleden wel op straat aangehouden door een aantal jongens. Toen hij zijn telefoon overhandigde, riepen ze verontwaardigd ‘Is dat het? Hoor jij geen chiquere telefoon te hebben? Deze hoef ik niet’ en hij kreeg hem prompt weer terug.

Een moord vanwege een overval is zeldzaam in deze buurt, de hele gemeenschap stond hier op zijn kop. Toch is de werkelijkheid hier ruwer dan in Nederland. Iets waar ik als onschuldige Hollander nog aan moet wennen. In Nederland is mijn fiets vier keer gejat, maar niemand met een haar op zijn hoofd die een fiets jat in Nederland terwijl er nog iemand op zit. Bedelende mensen zijn onderdeel van het straatbeeld hier en sommige buurten kan je beter vermijden. Ook houden Brazilianen alles wat ze op straat tegenkomen in de gaten. Iets wat ik nog aan het leren ben, zeker omdat de meeste overvallers hier tieners zijn. De jongen die de man vorige week heeft neergestoken was 16.

De eerste reactie van mijn schoonmoeder was dat ik absoluut niet meer op de fiets mocht. Zelf was ik ook van slag, maar tegelijkertijd wilde ik niet mijn vrijheid opgeven uit angst. Anders kan ik überhaupt nooit het huis uit. Wel heb ik mijn Engelse les vervroegd zodat ik nu om half zes naar huis fiets terwijl het schemert. Afgelopen dinsdag was het contrast pijnlijk. Lagoa was in zachte wolken gehuld en het leek net een schilderij. Elke 200 meter kwam ik een politie patrouille tegen. Met een brok in mijn keel fietste ik langs de posters, bloemen en een opgehangen fiets, ter herinnering aan Jaime Gold.